Czy bank ma prawo kserować dowód osobisty? Istnieje wyłączne prawo banków do kserowania dowodu osobistego wyłącznie w sytuacjach przewidzianych prawem, przede wszystkim w celu realizacji obowiązków przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (AML) [1][5]. Prawo to nie jest nieograniczone i podlega określonym regulacjom ustawowym oraz wytycznym organów ochrony danych osobowych.
Kiedy bank może kserować dowód osobisty?
Banki oraz instytucje finansowe mają prawo kserować dowód osobisty wyłącznie wtedy, gdy wymaga tego realizacja obowiązków wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu [1][5]. W praktyce dotyczy to sytuacji, kiedy niezbędne jest stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego, czyli na przykład przy zakładaniu rachunku bankowego czy zaciąganiu kredytu [1][5].
W pozostałych przypadkach banki nie mają bezwzględnego prawa do kopiowania dowodu osobistego. W wielu sytuacjach wystarczy okazanie dokumentu do wglądu, co oznacza weryfikację bez utrwalania fizycznej kopii [1][2]. Takie działanie minimalizuje ryzyko naruszenia ochrony danych osobowych.
Podstawa prawna kserowania dokumentów przez banki
Kwestię przetwarzania danych osobowych z dowodów osobistych reguluje art. 112b Ustawy Prawo bankowe [4][7]. Przepis ten stanowi, iż banki mogą wykorzystywać dane z dokumentów tożsamości klienta w zakresie niezbędnym do prowadzenia działalności bankowej. Przepisy nie przyznają natomiast bankom wyraźnego uprawnienia do kserowania dokumentów w każdej sytuacji [4][7].
Samo kserowanie dokumentów tożsamości jest czynnością dopuszczalną tylko wtedy, gdy istnieje potrzeba wynikająca z innych aktów prawnych, przede wszystkim ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu [1][4].
Stanowisko Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO)
UODO rekomenduje ścisłą minimalizację kopiowania dokumentów przez banki i inne instytucje finansowe [1][2]. Organy nadzoru podkreślają, że w większości przypadków wystarczające jest okazanie dowodu osobistego do wglądu przez pracownika banku lub skorzystanie z nowoczesnych metod identyfikacji klienta. Dane powinny być przetwarzane na zasadzie niezbędności i z uwzględnieniem wymogów RODO, co oznacza, że każde nieuzasadnione kopiowanie stanowi naruszenie praw klienta do ochrony prywatności [1][2].
Dlaczego banki kopiują dowody osobiste?
Najważniejszym powodem, dla którego banki wykonują kopie dowodu osobistego, jest obowiązek stosowania środków bezpieczeństwa określonych w przepisach AML. Bank musi udokumentować, że właściwie zidentyfikował klienta oraz może przedstawić dowód spełnienia obowiązków ustawowych w razie kontroli [1][5].
Jednak czynność ta powinna być ograniczona do minimum i ściśle uzasadniona konkretną sytuacją prawną. Jeśli nie ma takiej konieczności, bank nie może żądać od klienta kopiowania dokumentu [2][4].
Bezpieczeństwo danych osobowych w banku
Dane osobowe zgromadzone na kopii dowodu osobistego obejmują m.in. imię i nazwisko, numer PESEL, numer dokumentu, datę urodzenia [4]. Banki muszą zapewnić odpowiednie mechanizmy ochrony takich danych przed nadużyciami. Każda kopia dokumentu powinna być przechowywana z zachowaniem wymogów bezpieczeństwa, a dostęp do niej mogą mieć wyłącznie upoważnione osoby [1][4]. Odpowiedzialność za przetwarzanie tych danych ponosi bank jako administrator danych osobowych.
Aktualne trendy i praktyki w bankach
Rosnąca świadomość ryzyka wycieku danych spowodowała, że banki coraz częściej ograniczają techniczne kopiowanie dokumentów oraz inwestują w cyfrowe narzędzia do weryfikacji tożsamości [2]. W praktyce oznacza to, że wielokrotnie wystarczające jest tylko okazanie dokumentu do wglądu, bez kserowania [1][2]. Polityki banków w tym zakresie nadal bywają jednak niejednolite, co powoduje wątpliwości po stronie klientów [7].
Podsumowanie: Czy bank ma prawo kserować dowód osobisty?
Bank ma prawo kserować dowód osobisty wyłącznie w ściśle określonych prawem sytuacjach, głównie wtedy, gdy wymaga tego realizacja obowiązków AML [1][5]. Przetwarzanie danych z dokumentów może odbywać się na podstawie Prawa bankowego (art. 112b), natomiast kopiowanie dokumentu jest dopuszczalne tylko, gdy jest niezbędne dla spełnienia wymogów ustawowych [4][7].
W pozostałych przypadkach bank powinien poprzestać na wglądzie do dokumentu. Ochrona danych osobowych oraz zalecenia UODO wymagają ograniczenia tej praktyki do minimum [1][2]. Klienci powinni korzystać z dodatkowych narzędzi monitorujących bezpieczeństwo swoich danych osobowych [8].
Źródła:
- [1] https://www.bik.pl/poradnik-bik/czy-banki-moga-kserowac-dowod-osobisty
- [2] https://uodo.gov.pl/pl/138/3854
- [3] https://ispb.pl/czy-banki-moga-wykonywac-kopie-dokumentow-tozsamosci-klientow-w-razie-braku-podstaw-w-procedurze-aml/
- [4] https://lexdigital.pl/kserowanie-dowodu-osobistego-legalne-czy-nie
- [5] https://bppz.pl/kserowanie-dowodu-osobistego-czy-ktos-moze-skserowac-twoj-dowod-osobisty/
- [6] https://legalis.pl/banki-moga-kserowac-dowody-osobiste/
- [7] https://subiektywnieofinansach.pl/bez-skanu-dowodu-bank-nie-chcial-obsluzyc-klienta/
- [8] https://www.bik.pl/poradnik-bik/dowod-osobisty-ksero
PowszechnaSamoobrona.pl to wiodący portal edukacyjny o szeroko pojętym bezpieczeństwie. Nasz zespół ekspertów dostarcza sprawdzoną wiedzę z zakresu bezpieczeństwa osobistego, systemów zabezpieczeń, cyberbezpieczeństwa, survivalu oraz zdrowia i sprawności. Kierujemy się zasadą „Chroń siebie. Chroń bliskich. Działaj świadomie.” dostarczając praktyczne rozwiązania i rzetelne informacje dla świadomych odbiorców.